Trasy szybkiego ruchu w Polsce

Drogi w Polsce   |   Fot. Multiconsult Polska

Do zrealizowania założeń Programu Budowy Dróg Krajowych pozostało ok. 18% przewidzianych autostrad i prawie 70% docelowej długości dróg ekspresowych – podaje raport firmy Multiconsult Polska pt. "25 lat budowy autostrad w Polsce".

Trochę historii. Plany budowy sieci dróg dwóch kategorii – autostrad i dróg ekspresowych – pochodzą z lat 80-tych. W tej i następnej dekadzie, głównie ze względów ekonomicznych, budowano niewiele. Historia rozwoju sieci dróg w Polsce, w tym szczególnie autostrad i dróg ekspresowych, jest dokładnym odzwierciedleniem zmian, jakie zachodziły w naszym państwie po systemowej zmianie w 1989 r. Pierwsze lata odznaczały się chaosem, brakiem środków na inwestycje infrastrukturalne i szybką degradacją firm budowlanych. Równie zły co niedobór funduszy, był praktyczny brak wizji i strategii rozwoju sieci dróg. Brakowało też profesjonalnego nadzoru nad inwestycjami - mówi Renata Mordak, dyrektor Pionu Transportu w Multiconsult Polska sp. z o.o.

Dopiero koniec lat 90-tych przyniósł nieco zmian. Przyjęto program budowy autostrad w oparciu o partnerstwo publiczno-prywatne. Wybór tego modelu (PPP) rozwoju sieci autostrad był jednak brzemienny w skutki związane z wdrożeniem systemu opłat, a jego konsekwencje użytkownicy dróg i państwo będą ponosić jeszcze przez wiele lat. Znaczący wzrost tempa budowy dróg szybkiego ruchu nastąpił po akcesji Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. i uruchomieniu środków unijnych.

Euro 2012 – plusy i minusy. Wykorzystanie pieniędzy z UE nie nastąpiło gwałtownie, ale już ogłoszenie w 2007 r. Polski współorganizatorem Mistrzostw Europy w piłce nożnej (EURO 2012) sprawiło, że wszystko nabrało zupełnie innego tempa. Jednakże znamienną cechą tego okresu było także zaniżanie cen na przetargach. Procedury PZP i wytyczne GDDKiA powodowały, że wygranie przetargu budowlanego za połowę wartości zamówienia w tamtym czasie nie było niczym nadzwyczajnym, a wyroki Krajowej Izby Odwoławczej wykluczające wykonawców, którzy zaoferowali nierealne wyceny, należały do rzadkości. Paradoksem tamtego okresu było to, że mimo ogromnych inwestycji drogowych, mnóstwo firm ogłosiło upadłość.

Według autorów raportu "25 lat budowy autostrad w Polsce" warte podkreślenia, jest jednak to, że Państwo wyciągnęło wnioski z błędów tego okresu i obecnie jesteśmy o wiele lepiej przygotowani do prawidłowego wykorzystania środków z nowej perspektywy finansowej. Zmiany w ustawie PZP doprowadziły do doprecyzowania definicji rażąco niskiej ceny i do częstszego korzystania z tego narzędzia przy eliminowaniu wykonawców, którzy w warunkach rynkowych nie są w stanie należycie zrealizować inwestycji. Dokładniej weryfikowana jest także wiarygodność oferentów – ich potencjał finansowy i techniczny. Nie bez znaczenia jest szersze stosowanie pozacenowych kryteriów wyboru oferty. Obecnie cena to już tylko 60% wagi w wyborze, a pozostałe 40% zależne jest od innych kryteriów, takich jak szorstkość i równość nawierzchni przekraczające wymogi postawione przez GDDKiA, wykorzystanie lokalnych materiałów czy skrócenie czasu na wykonanie zlecenia.

PBDK. 8 IX 2015 r. uchwałą Rady Ministrów został zatwierdzony Program Budowy Dróg Krajowych (PBDK) na lata 2014–2023 (z perspektywą do 2025 r.), który przewiduje realizację ok. 3900 km autostrad i dróg ekspresowych.Do tej pory w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 zakończono 23 zadania o wartości ponad 8,4 mld zł i długości ponad 273 km. W przetargach znajduje się 49 zadań o wartości 27,5 mld zł (679 km), a oczekują na nie zadania o wartości prawie 52 mld zł. Od października 2015 r. podpisano umowy na odcinki o długości 763 km, których wartość wynosi prawie 31 mld zł1.

Wiceminister infrastruktury i budownictwa, Marek Chodkiewicz, zapowiedział niedawno w Sejmie, że do końca 2017 r. ma być oddanych do użytku kolejnych 9 odcinków dróg ekspresowych o wartości 5,2 mld zł i długości 133 km. Z przedstawionych danych wynika, że w realizacji jest 89 zadań o wartości ponad 47 mld zł, a długość odcinków to 1195 km. W 2018r. planuje się oddać do użytku 368,93 km dróg szybkiego ruchu, w tym 19,9 km autostrad. Z kolei w roku 2019 przewidywane jest oddanie do użytku 242,87 km dróg szybkiego ruchu, w tym 40,47 km autostrad.

Plany. Jak wynika z omawianego raportu Multiconsult Polska, do zrealizowania pozostało ok. 18% przewidzianych autostrad. Inaczej jednak przedstawia się sprawa dróg ekspresowych - do zrealizowania pozostaje jeszcze prawie 70% ich docelowej długości, czyli ponad 3600 km.

Sytuacja na naszym rynku jest złożona. Trzeba przyznać, że do tej pory dużo już zostało wybudowane, jednakże trudno postrzegać system autostrad jako zamknięty i dokończony. Wymienić tu można choćby brak zamknięcia autostrady A2 ze wschodu na zachód, brak zamknięcia autostrady A1, brak MOP-ów na autostradach oraz brak ujednoliconego systemu poboru opłat, co powoduje zatory na bramkach – podsumował Arkadiusz Merchel, dyrektor Pionu Projektowania Multiconsult Polska sp. z o.o.