Forum Fracht 2015

Uczestnicy jednego z paneli dyskusyjnych   |   Fot. Marek Grzybowski

Ze względu na miejsce spotkania, w wielu wypowiedziach odwoływano się do morskiego charakteru powiązań, a ze względu na tematykę Forum, dominowały zagadnienia związane z transportem kolejowym.

Myśleć klastrowo o transporcie. Transport morski, logistyka, przewozy międzynarodowe to obszary gospodarki globalnej, która wdziera się do każdego sektora życia gospodarczego – mówił z ekranu telebimu wicepremier Janusz Piechociński z Ministerstwa Gospodarki, który przygotowywał się do wyjazdu w ramach misji zagranicznej. Podkreślił m.in., że w gospodarce bardzo ważnym elementem jest transport, w tym porty morskie. Dzisiaj budujemy przewagi konkurencyjne poprzez zwrócenie uwagi na Bałtyk – mówił Piechociński, zwracając uwagę, że konkurencyjność polskich portów powinna się poprawić dzięki wprowadzeniu „pakietu portowego” do rozwiązań deregulacyjnych.

Podkreślił również, że porty bałtyckie muszą być przygotowane na powstanie wspólnej, transatlantyckiej przestrzeni gospodarczej, po to, by nie znaleźć się na peryferiach gospodarki światowej. Bowiem porozumienie o wolnym handlu i współpracy strategicznej ze Stanami Zjednoczonymi zapewni „parę portom atlantyckim Europy Zachodniej”. Porty muszą być powiązane silnie z infrastrukturą kolejową i drogową Nakłaniam do koordynacji działań i silniejszego niż dotąd myślenia klastrowego - apelował wicepremier do uczestników.

Integracji sprzyjać powinny działania zaplanowane w Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.), w ramach których ma powstać w Polsce 21 platform multimodalnych – przekonywał w swojej prezentacji Sławomir Żłobka, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju.

Dla operatorów intermodalnych najważniejsza była jednak informacja, że budżet państwa w 2015 r. przeznaczy 25 mln zł na dofinansowanie PKP PLK  za wprowadzenie ulgi za dostęp do infrastruktury kolejowej. Dominować będą przedsięwzięcia inwestycyjne poprawiające jakość infrastruktury kolejowej, a „preferowane będą inwestycje dotyczące terminali w portach morskich oraz terminali drogowo-kolejowych znajdujących się na sieci TEN-T”.

Mało TEU na torach. Urząd Transportu Kolejowego jak zawsze przygotował solidną informację dotyczącą rynku kolejowych przewozów intermodalnych. W 2013 r. Polska znalazła się na 7 miejscu (w 2012 r. - była na 6) pod względem udziału w ogólnej liczbie TEU transportowanych koleją w Europie, z udziałem 4,66%. Niestety, wciąż daleko nam do Niemiec (29,9%). W latach 2013-2014 r. zmalała liczba TEU na torach o 0,8% do 1,114 mln TEU, ale wzrosła o 10,9% praca przewozowa (do 3 401 655 tys. tkm, dzięki zwiększonej podaży ładunku (o 11,2%) do 9 601 tys. t – wyjaśniał Michał Jaworski, naczelnik wydziału analiz.

W ciągu 10 lat liczba przewoźników wzrosła co prawda czterokrotnie, ale dominuje wciąż PKP Cargo, którego udział w ciągu ostatnich 3 lat spadł z 72% (2012 r.) do 47,2% (2014 r.). Istotną informacją dla przewoźników jest spadek średnich stawek dostępu do infrastruktury. Na przykład na trasie Port Gdynia – Dąbrowa Górnicza z 7114 zł (rj 2012/2013) do 5414 zł (rj 2014/2015), a na ponad 200 km krótszej trasie do Gądek – odpowiednio: z 3706 zł do 2728 zł. Wciąż nie szokują średnie czasy dotarcia do celu. UTK wyliczył, że w pierwszym wypadku kontener z Gdyni będzie podróżował 19,6 godz., a na drugiej trasie średni czas przejazdu wyniósł 12,1 godz.

Korytarz na torach. Z dużym zainteresowaniem spotkała się informacja o zasadach działania Korytarza Towarowego nr 5. Powołanie Kolejowych Korytarzy Towarowych jest rozwinięciem wcześniej uruchomionego projektu obejmującego budowę ERTMS (European Rail Traffic Management System) wzdłuż głównych szynowych ciągów komunikacyjnych w Unii Europejskiej - poinformował Jarosław Majchrzak, dyrektor biura Korytarza Towarowego nr 5, wyjaśniając, że korytarz towarowy obejmuje wyznaczone linie kolejowe przebiegające przez terytoria państw członkowskich oraz/lub państw trzecich, łączące porty oraz terminale położone wzdłuż linii kolejowych korytarza towarowego, a poprzez linie łączące również terminale leżące poza korytarzem towarowym.

W korytarzu Bałtyk-Adriatyk utworzony został (przez 7 członków z 6 krajów) Korytarz 5 o łącznej długości 4825 km. Powinien on funkcjonować już 10 listopada 2015 r. Po trasach korytarza będzie mógł przemieszczać się pociąg „korytarzowy”. To taki pociąg, który korzysta przynajmniej z jednej trasy i przejeżdża co najmniej jedną granicę państwową – wyjaśnił Majchrzak. O przydział trasy będą mogły aplikować różne podmioty (producenci, spedytorzy itd.), a każdy będzie mógł uzyskać status upoważnionego wnioskodawcy AA (Authorised Aplicant). Trasy będą przydzielane według zasad określonych przez Radę Wykonawczą Korytarza. Będą rady, grupy robocze i ciała doradcze. Oby w tych rozwiązaniach nie zgubiono klienta.

Intermodal w 3 wymiarach. Szczegółowym zagadnieniom związanym z transportem intermodalnym poświęcone były panele dyskusyjne. W pierwszym skupiono się na roli i potencjale korytarzy transportowych w rozwoju tego rodzaju transportu w Polsce. W drugim – na rozbudowie infrastruktury transportu intermodalnego i nowoczesnych środkach transportu, a w trzecim starano się zidentyfikować podstawowe wyzwania przed jakimi stoją uczestnicy tego rynku.

Pierwszy panel poprzedzony został prezentacją strategii Zarządu Morskiego Portu Gdańsk SA, w której Ryszard Mazur, dyrektor ds. strategii i rozwoju portu w ZMPG SA, świetnie zilustrował postulat wicepremiera Piechocińskiego dotyczący myślenia klastrowego i zintegrowanego rozwoju portu z infrastrukturą otoczenia. Kierujący dyskusją na temat korytarzy transportowych prof. Andrzej Grzelakowski, przewodniczący Rady Nadzorczej Portu Gdynia, zwrócił uwagę na konieczność poszukiwania wartości dodanej, jaką powinny zapewnić korytarze transportowe, a także na sprzeczności między ingerencją administracji i próbami regulowania ruchu w korytarzach intermodalnych a podejściem rynkowym.

O wartości dodanej korytarzy będzie można mówić, gdy udrożnimy połączenia transgraniczne – zauważył Krzysztof Szymborski, prezes Bałtyckiego Terminalu Kontenerowego. Z kolei Dorota Raben, prezes ZMP Gdańsk SA, stwierdziła, że właśnie dzięki funkcjonowaniu w sieci TEN-T polskie porty mają charakter globalny. Podkreśliła, że dzięki wsparciu z UE rozwijamy infrastrukturę i rozszerzamy paletę usług. Efekt synergii można będzie uzyskać jedynie dzięki koordynacja działań, bo bez tego trudno mówić o intermodalu – podkreśliła prezes Raben.

W drugiej części dyskusji, uczestniczący w panelu przedstawiciele Kolei Białoruskich  przedstawili ofertę usług intermodalnych i poinformowali o planach uruchomienia stałego połączenia kolejowego z portem w Gdańsku jako alternatywę dla Kłajpedy. Uczestnicy trzeciego panelu dyskutowali o konieczności zachowania wysokiej jakości usług w terminalach kolejowych jako podstawowym warunku konkurencyjności na rynku przewozów intermodalnych.

Prezentacje i wypowiedzi w trakcie Forum Fracht 2015 potwierdziły, że mimo niewielkiego udziału przewozów intermodalnych w polskim systemie transportowym i silnej konkurencji ze strony przewoźników drogowych, cieszą się one dużym zainteresowaniem środowiska. Dobrze, że Forum odbywa się w pobliżu dwóch dużych polskich portów morskich, gdzie działają rozbudowujące się centra logistyczne oraz 4 terminale kontenerowe. W tych największych intermodal osiąga, w niektórych miesiącach, ok. 40% przewozów w relacjach lądowych, co znacznie przekracza średnią krajową. A to dobry prognostyk dla tego rodzaju transportu.