Czy śródlądowe drogi wodne zyskają wreszcie swoją rangę?

Kanał Odra Szprewa   |   Fot. Archiwum PGT

Jednym z priorytetów programu ma być przystąpienie Polski do konwencji AGN (przygotowanej przez ONZ), która zakłada integrację sieci dróg śródlądowych od Europy Zachodniej po Wschodnią, aż po Ural. Podczas debaty przedstawiono także jego najważniejsze założenia, a więc planowane inwestycje m.in. na Odrzańskiej Drodze Wodnej (ODW), górnym i środkowym odcinku Wisły, drogach wodnych E70 i E40 czy kanale Śląskim.

Ważne AGN. W Europie nie ma takiego kraju jak Polska, który mając dobrą sieć rzeczną, jednocześnie miałby tak mały udział tego rodzaju transportu w całości przewozów towarowych. Na Zachodzie wynosi on średnio 8%, u nas sięga obecnie 0,6%. Długość sieci polskich śródlądowych dróg wodnych to ok. 3655 km. Niestety, wymagania stawiane drogom o znaczeniu międzynarodowym (klasy IV i V) spełniało (według danych GUS za 2014 r.) jedynie 5,9% ich długości, czyli trochę ponad 200 km.

Przystąpienie do tak pożądanego porozumienia AGN (daje ono możliwość aplikowania po duże fundusze unijne) wiąże się właśnie z istnieniem w kraju dróg wodnych o znaczeniu międzynarodowym (o głębokości szlaku co najmniej 2,5 m) lub zapewnieniu, w postaci poważnych, rządowych dokumentów, o uzyskaniu takich parametrów w najbliższej przyszłości.

Jesteśmy zdeterminowani, aby już w tym roku przystąpić do konwencji AGN, co oczywiście wiąże się z dostosowaniem naszych rzek, na początku Odry, do IV klasy żeglowności – przekonywał podczas konferencji Jerzy Materna, wiceminister MGMiŻŚ, podkreślając, że państwa środkowej części Europy zainteresowane są korytarzem Dunaj-Odra-Bałtyk. Pewnym problemem jest tu jednak podpisane w 2015 r. porozumienie z Niemcami o udrożnieniu Odry do kat. III, które trzeba będzie renegocjować.

Planowane inwestycje. Przez Polskę przebiegają trzy międzynarodowe szlaki żeglugowe, o których ministerstwo myśli w kontekście AGN: ODW (E30), trasa Gdańsk-Warszawa-Brześć (E40) i szlak, który biegnie od portów w Holandii, poprzez Niemcy, Odrę, Brdę, Wisłę, Zalew Wiślany do Kaliningradu (E70). Wstępna wersja programu, który przedstawiono podczas debaty, zawiera planowane inwestycje, mające poprawić żeglugę na tych szlakach.

W perspektywie krótkoterminowej (do 2020 r.) znalazły się w niej m.in. dokończenie budowy stopnia wodnego w Malczycach i budowa dwóch kolejnych stopni wodnych w Lubiążu i Ścinawie oraz modernizacja zabudowy regulacyjnej w miejscach najbardziej limitujących na swobodnie płynącym odcinku Odry, budowa kolejnego stopnia wodnego poniżej Włocławka czy przygotowanie dokumentacji kaskady środkowej Wisły.

Z kolei w perspektywach długoterminowych (do 2030 r.) program zawiera m.in. dostosowanie ODW do parametrów Va wraz z budową odcinka kanału Odra-Dunaj, budowa Kanału Śląskiego i stopnia wodnego w Niepołomicach, kaskada środkowego i dolnego odcinka Wisły od Warszawy do Gdańska czy modernizacja pozostałych odcinków szlaków E40 i E70.

Ambitny program Ministerstwa zakłada, że wraz z poprawą parametrów eksploatacyjnych wzrośnie znaczenie i udział żeglugi śródlądowej na rynku usług transportowych. Przywołane podczas konferencji badania prognozują zwiększenie tych przewozów do 20 mln t na ODW, już do roku 2020. Za to zagospodarowanie Wisły od Warszawy do Gdańska może dać ponad 7 mln t w relacji z portami morskimi.

Konwencja AGN – w języku angielskim - Podpisany 19 stycznia 1996 roku w Genewie Europejskie porozumienie dot. głównych śródlądowych szlaków wodnych o znaczeniu międzynarodowym (AGN) to podstawowy dokument, wskazujący na kierunki rozwoju sieci dróg wodnych śródlądowych w Europie, którego celem jest: wprowadzenie ram prawnych, które ustalą skoordynowany plan dla rozwoju i budowy sieci śródlądowych dróg wodnych o międzynarodowym znaczeniu, opartej o uzgodnione parametry infrastrukturalne i eksploatacyjną. Sieć ujęta w Konwencji AGN podzielona jest na dziewięć głównych wodnych ciągów transportowych o długości ponad 27 tys. km i łączy porty 37 krajów europejskich między sobą.(Organizacja Narodów Zjednoczonych, r. 1996, s. 90).

Polska jako jedyny kraj europejski nie podpisała konwencji, chociaż przez terytorium naszego kraju przechodzą trzy międzynarodowe drogi wodne: E-30, E-40 oraz E-70.